İşletme ve Çevre Faktörleri
- İşletmelerin makro dış çevresi.
- Demografik çevre faktörleri
- Kültürel çevre faktörleri
- Ekonomik çevre faktörleri
- Politik ve hukuki çevre faktörleri
- Teknoloji çevre faktörleri
- Doğal çevre faktörleri
- İşletmelerin mikro dış çevresi
- Yakın dış çevre:
- İşletme sahipleri, ortaklar
- Yönetici ve çalışanlar
- Tüketiciler
- Tedarikçiler
- Genel dış çevre:
- Merkezi ve yerel yönetimler
- Mesleki kuruluş ve örgütler
- Kamuoyu, STK
- Yakın dış çevre:
İşletmelerle ilgili bazı ölçütler
- Verimlilik(Efficency) ya da mühendislik verimlik: Çıktı/Girdi: Agah Efendinin şirketinde çalışan işçi Gurgin Bey 8 saat çalışarak 80 birim mal üretmekte ise işçinin verimliliği: Çıktı/Girdi: 80/8=10 br/sa olur. Bu verimlilik ölçüsüdür.
- İktisadilik veya Ekonomik verimlilik (rasyonalite): Satış Geliri/Satış maliyeti: Diyelim ki Agah Efendi’nin “Şirket-i Hayriye” adlı şirketi her sene 100 TL’ye malettiği kakule ürünü satışlarından 120 TL gelir elde ediyor. Bu durumda iktisadilik: 120/100=1.2 olur. İktisadilik 1’den büyük olduğu için verimlilik uygun kabul edilir.
- Karlılık veya Sermaye verimliliği yahut Rantablite: Kar/Sermaye, Agah Efendi ve ahfadının kurduğu “Şirket-i Hayriye” için konan sermaye 1000 TL kakule satışı her sene 120 TL kar getiriyor.Bu durumda rantablite=120/1000=0.12
- Etkenlik (Efficiacy) ölçütü: Standart Değer/Fiili Değer: İşçi Gurgin Bey’in (yukarıda) verimliliği saatte 10 birim mal üretmek idi. Oysa patron Agah Bey’in babası döneminde ise Lezgin adlı bir işçi bir saatte 20 birim mal üretiyordu yani ve bu standart kabul edilmişti.
Yani 10 adet ürünü Gurgin 1 saatte üretirken, emektar Lezgin 10 adet ürünü 0.5 saatte üretiyordu. olayısıyla 1 ürünün üretim süresi için standart 0.5 idi. O zaman zaman İşçi Gurgin’in etkenliği =standart/fiili=0.5s/1s=0.5 olur. Etkenlik değeri 1’in altında ise işler iyi gitmiyordur. Etkenik hesabında yapılan en temel hata yukarıdaki vakada tutum 20saat/10 saat alıp, etkenliğe 2 demektir. Buna dikkat edilmelidir. Etkenlik birim iş/ürün için geçen sürelerin ya da başka kaynakların mukayesesidir.