Efektif işletmeler sundukları mal ve hizmetleri pazarlayabilmek _içinde bulundukları çevreleri_ile sürdürülebilir ilişkiler kurmak durumundadırlar.
Birçok işletme için dış çevrenin değişkenliği içinde dinamik bir davranış sergilemek, işletmenin iç yapısı (yönetimi, personeli ile ilgili durumlar) hesaba katıldığında gerçekten zor ve çok sayıda karar vermeyi gerektiren bir durumdur.
Miles ve Snow yaptıkları çalışmada, yöneticiler pekala biz öğrencilere yönelik olarak; örgütsel anlamda, strateji, yapıve süreçleri analiz edebilmek için teorik bir çerçeve sunmaktadırlar.
Model iki unsurdan oluşuyor:
1: Örgütlerin etkin iş birliklerini sağlayabilmesi için vermek zorunda oldukları büyük adaptasyon süreci
2: Söz konusu endüstride farklı davranış kalıplarının betimlenmesi.
Makale PPV (Porter Pump and Valve) isimli bir pompa ve valf üreticisi şirket örneğinden yola çıkıyor.
· Bu firma normalde üretici olarak kendi ürettiği ürünleri satıyor. Zaman zaman sipariş üzeri işler de alıyor.
· Daha sonra iki yeni ve farklı ürün üretmeye karar veriyor. Bu iki yeni yöntemden biri yeni bir petrol arama sistemi geliştirmek. (Firma daha önce benzer bir işe girişmiştir) Diğeri ise nükleer enerji alanında akışkan hareket sistemleri
Bu işlerin bir kısmının kontrat bazlı olarak yapılması gerekiyor. PPV bu yeni girişimini başlatmak için bağlı olduğu üst şirketten yöneticilerin kontrat müzakereleri ve diğer kritik işler için işe daha yakın olması gerekiyor. PPV bu süreci başlatıyor ve çokça karlı sözleşmeye imza atıyor. Daha sonra işler karmaşıklaşıyor ve yöneticiler rutin işleri dışında artan işleri organize etmek için de epeyce zaman harcamaya başlıyorlar. Firma eski bazı departmanlarının bütçesini azaltmaya başlıyor ve yeni yatırım alanına kaydırıyor.
PPV örneğinde görüleceği üzere farklı departmanlar, pozisyon değiştiren yöneticiler, matriks bir organizasyonel yapı, yeni yatırıma göre değişen teknolojiler ve sair bir çok özellik var. Miles ve Snow işte böyle bir durumu hiçbir geleneksel yaklaşımın açıklamayacağını ifade etmekteler.
MUHTELİF KARAR PROBLEMLERİ
İşte tam da bunun için Miles ve Snow önce “uyum döngüsü” (adaptive cycle) adını verdikleri bir model ifade ediyorlar. Bu kapsamda firmanın çeşitli karar problemlerinden bahsediyorlar. Bunlar;
Mühendislik problemi, (Üretim tipinin değişmesi)
girişimsel problem ve (ör:Yönetim ve personelin yeni girişimi sahiplenmesi)
idari problem (Leading ve lagging etkenler)
olarak ifade edilebilir.
STRATEJİK TİPOLOJİLER
Makalede 3+1 tip şirket davranışı vardır:
· Savunmacılar
· Atılganlar
· Analistler
Ve bunların dışında kalan reaktörler (sonradan tepki verenler) adındadır.
Savunmacılar:
Tüm problemi en büyük Pazar payını alabilmektir.
Genel olarak politikaları başka firmaların pazara girişini engellemektir.
Daha fazla satış için fiyat indirmek veya kaliteyi arttırmakla yetinirler.
Fazla teknolojik olmayan firmalarda kullanılabilir.
Tehlikesi pazarda etkin olamamaktır.
Atılganlar
Atılganlar agresif pazar ve ürün geliştirmeye daha fazla önem verdiklerinden
dört strateji tipi içerisinde yönelimi en ilginç olanlardır. Daha agresif stratejik bir yapı
geliştiren atılganlar düzensizlik ve belirsizlik durumlarının çok olduğu çevrelerde
gelişen yeni şartlara daha mükemmel bir şekilde ya da en azından daha çabuk uyum
sağlayabilmektedir (Luke vd., 2004:139). Atılganlar, neredeyse hiç durmaksızın yeni
pazar fırsatlarıarayan ve çevresel değişimlerde meydana gelen eğilimleri ortaya
çıkaracak potansiyel karşılıklarıbulmak için düzenli bir şekilde denemeler yapan
örgütlerdir (Zajac ve Shortell, 1989:414). Yeni ürün ve pazar fırsatlarınıizlemek için
esnek ve iddialıolmayıamaçlamaktadırlar. Yenilikçiliği vurgulamaktadırlar (Luke ve
Begun, 1988: 604, Aktaran: Akbolat,2009).
Analizciler
Analizci duruş, atılgan ve savunmacı stratejik duruşların bir kombinasyonudur.
Analizciler yenilikve kararlılık arasında denge oluşturmaya çalışırlar. Genellikle bir
taraftan bazı alanlarda süregelen faaliyetlerine devam ederken, diğer taraftan da yeni
ürün ve pazar fırsatlarını araştırırlar. Dikkatli bir şekilde rakiplerini izler ve rakipleri
tarafından mükemmel bir şekilde gerçekleştirilen davranış ve taktikleri benimserler. Bu
nedenle analizciler bazı düzeylerde pazar takipçileridir (Zuckerman, 2002:12, Luke vd.,
2004:141, Aktaran: Akbolat,2009).
Tepkiciler
Tepkici özellik gösteren örgütlerin dikkatli stratejik analizler yapmak veya
kültürel veya kurumsal olarak kendi stratejik manevralarını yapabilmesi için gerekli
işgücü ve yeteneklerinde eksiklikler bulunmaktadır. Kendi opsiyon ve yetenekleri
sınırlı olduğu için stratejik geleceklerini oluşturmaktan daha çok tehditlere karşılık
vermeye eğilimlidirler. Stratejik olarak yaptığı tercihlerde tutarsızlıklar ve genellikle
bütün misyon ve vizyon ifadelerinde belirsizlikler olması sebebi ile tepkici örgütlerin
finansal olarak istikrarsız olmaları beklenmektedir (Luke vd., 2004:141). Tepkici
teknoloji, yapı ve süreçte kendi stratejileri arasında çelişkiler bulunduğu için başarısız
bir strateji biçimidir (Miles vd., 1978:550).
Sonuç
Bu teori örgütlerin stratejilerinin düzeylerini, etkilerine dair tipolojiyi ortaya koyarak örgütlerin analizi için somut kıstaslar ortaya koymaktadır. Gerçekten Google Scholars’ta yedibin küsur atıf yapılan bu model özellikle sağlık sektöründe sıkça kullanılmaktadır.
(Dikkat: Bu bilgi notu anılan çalışma ve anılan çalışmaya yönelik çeşitli kaynaklardaki atıf ve değerlendirmelere ilişkin akademik hedefi olmayan gayrı resmi incelemedir. Bu önemli modelin tanınması amacıyla kaleme alınmıştır Kaynaklar parantez içinde belirtilmiştir, belirtilmeyenler ise anılan modele dair değerlendirmelerdir. Ancak yine de bir blog post’u olarak telif hakları saklıdır.)