İnternet çıkalı ne kadar oldu ki, tarihi olsun denilebilir. Tarihilerin malumudur, bazı tarih uzmanlarına göre bir dönemin üzerinden 50 yıl geçtikten sonra o dönem artık tarih olarak incelebilir. 1962’den beri İnternet sürecinin üzerinden tam 43 yıl geçti!

Daha iç daraltıcı bir açıklama ile bazılarımızın hala “Yahu nedir bu İnternet?” dediği İnternet kerameti süreci 50. yaşına yaklaşıyor.

***

Bu yazımızda artık ‘tarihi’ bile sessiz sedasız ortaya çıkmakta olan internet’i işleyeceğiz, internetin ilginç gelişim sürecinden başlayarak, bazılarımızın çok iyi bildiği, bazılarımızın ise çok duyduğu halde sormaya utandığı kavramları inceleyeceğiz.

Nereden Çıktı bu İnternet?

İnternet’in anası ARPANET:

Şu an yaşayan bir neslin babaları dahi henüz doğmamışken yani 1962 yılında soğuk savaş sürecindeki ABD nükleer tehdidin etkisiyle kara, hava ve deniz kuvvetlerini organize edecek ve sürekli güncel bir iletişim imkânı kuracak bir sistem arayışı ile ARPANET’İ (Advanced Research Projects Authority Net) kurdu. ARPANET’in amacı muhtemel bir saldırı durumunda network(bilgisayar ağı) üzerinden ilgili birimleri teyakkuza geçirmek ve bilgi alışverişini sağlamaktı.

Belli belirsiz bir ketumiyet içinde yaşamını sürdüren ARPANET projesine fonksiyonel olarak yavaş yavaş üniversiteler, akademik kuruluşlar ve enstitü gibi kurumlar da katılmaya başladı, artık bugünkü anlamındaki kadar kapsamlı olmasa da fiili bir internet vardı.

Bir dönem sonra bu ketumiyet kabuğunu kıran internet ticari yaşamın da içine girdi, daha doğru bir ifade ile ticaret de internetin konusu olmaya başladı. Şirketler, hele de çokuluslu ve kıtalar arası şirketler için biçilmiş kaftan olan Internet ticaretle evlendiği günden bu yana bir ‘patlama’ olarak nitelendirilecek hızla büyümeye başladı.

Savaştan Porno’ya İnternet:

İnsanoğlunun birçok büyük icadı gibi İnternetin ortaya çıkmasının da gerçek müsebbibi ne tuhaftır ki savaş ve korunma kaygısıdır. Yukarıda anlatılan süreç dâhilinde hayatımızın her noktasına bir bir giren İnternet en sonunda yine insanoğlunun yaşamının bir yüzü olan cinselliğin de içine girmiş, dün muzır neşriyat olarak nitelendirilen yayınların sunduğun ve daha fazlasını porno web sayfaları üzerinden sunmuştur. Bir dönemin istatistiklerine göre dünya üzerindeki toplam web sayfasına oranla porno ve erotik içerikli sayfaların sayısı o kadar artmıştı ki yüksek tirajlı bir gazetede bundan birkaç yıl önce bir kültür sitesini tanıtmak için yazılan: “Allah Allah…! Internet’e kültür de girdi” başlığı bu dönemi hafızalara kazıdı. Etik yönü bu yazının dışında olmakla birlikte cinselliğin dahi internetle bütünleşmesi internetin gelecekte kim bilir daha nerelere gireceğinin, neleri işleyeceğinin ve yaşamımızı ne kadar değiştireceğinin muzip sinyallerini vermekteydi.

Anahtar Kavramlar:

İnternet kronolojisi ve kritiğine girmeden önce bu gün sıkça kullanılan bazı internet kavramlarını açıklamakta faydalı olacaktır:(*1)

E-posta (E-Mail, Elektronik Posta): En sık kullanılan internet teknolojilerinden biri olan E-posta E-posta hesabına sahip kişilerin arasında bir mektubun vaat ettiği iletişim gücünden çok daha fazlasını sunar. Kişi bir banka hesabını açar gibi (çok daha kolaylıkla) internetteki belirli siteler veya servis sağlayıcılar (Hotmail, yahoo, mynet, aol gibi) üzerinde kişisel bilgilerini sorgulayan bir formu doldurduktan sonra bir telefon numarası gibi benzersiz, ancak kendi isteklerine göre bir e-posta adresi alırlar. Bu adrese sahip biri başka birinin adresini biliyorsa, internetten almış olduğu hesabına ATM’lerde banka hesabına girer gibi girer, alıcı adresini yazar ve yazacağını alıcıya yollar. Birkaç saniye içinde alıcı dünyanın neresinde olursa olsun mesajı internete bağlı herhangi bir bilgisayar üzerinden okuyabilir.

E-posta ile ses, yazı, hatta kısa film bile gönderilebilir.

Web Sitesi (Web Sayfası): Sanıldığının aksine halen e-posta kavramı ile web sitesi kavramı çokça karıştırılmaktadır. Bu karışıklığı gidermek için şöyle açıklanabilir; web sayfası kişilerin internete bağlı her bilgisayardan ulaşabildikleri herkese açık bir nevi ilan panosudur. Web sayfalarının hazırlanması e-posta gibi kolay olmayıp ayrı bir uzmanlık konusudur.

Hacker (He’kır): Tabiatı gereği çok esnek olmak zorunda olan internet teknolojileri tamamen yazılım sistemleri üzerine kuruludur, yazılım sistemlerini çok iyi bilen ve bu sistemlerin zaaflarını tespit etmiş bazı kimseler, web sayfalarının sunulduğu bilgisayarlara veya internete bağlı herhangi bir bilgisayara muhtelif yollardan sızarak sistemlere zarar vermekte yahut hissettirmeden bilgi hırsızlığı yapmaktadırlar. Hayattaki her figürün simüle edildiği bir çağda hacker’lara yakıştırılacak en güzel benzetme: dijital teröristliktir.

Download: İnternet üzerindeki herhangi bir web sayfası üzerinden sunulan bir dosyanın (fotoğraf, program, ses, film vb.) o sayfa ziyaret edilerek o sayfa üzerinden kopyalanıp, kişisel bilgisayara kopyalanmasıdır. Download etmek tabiri Türkçeye ‘indirmek ‘ olarak geçmiştir.

Upload: Downloadın tam tersidir, kişisel bilgisayarınızdaki her hangi bir dosyayı bir web sayfasına veya kendi web sayfanıza yükleyerek dosyayı tüm dünyanın kullanımına sunmaktır.

ADSL: En azından ülkemizde birkaç sene öncesine kadar genellikle telefon hattı direkt olarak bilgisayar modemine bağlanır belli parolalar ile veya parolasız olarak (146 üzerinden) internete bağlanılırdı. İnternete bağlanan telefon hattı meşgul pozisyona geçtiğinden, sürekli internet bağlantısı için ayrı bir hat tahsis etmek gerekirdi. Üstelik aşırı yavaş bir bağlantı sağlanır ve sık sık kopmalar yaşanırdı, bu kadarına rağmen çok pahalı sayılabilen bir bağlantı türüydü. Bu teknoloji adı pek kullanılmayan Dial-Up olarak nitelendirilirdi.

ADSL teknolojisinin çıkması ile bütün bunlar aşıldı, ADSL için kişi veya kurumlar Telekom’a başvurarak kullanmakta oldukları telefon hattını ADSL’ye uygun duruma getirttirirler. Sonraki aşamada yine Türk Telekom yardımı ile kurulum sağlanır, Dial-Up’a göre çok hızlı ve ucuz bir sistemdir. ADSL’ye uygun hale getirilmiş bir hat üzerinden hem telefon görüşmesi hem de internet bağlantısı aynı anda yapılabilir.

DİPNOT:

(*1) Belirtmeden geçemeyeceğim: Bu yazı dâhilinde anahtar kavramları açıklarken kullanılan açık üslup bu konuları iyi bilen okuyucularımız tarafından aşırı sıradanlıkla tavsif edilebilir. Ancak bir yazarın asli görevi tüm okuyucu profilini hesaba katmaktır. Sanıldığının aksine birçok insan bu kavramları iyi bilmemekte, birbirine karıştırmaktadır. Umulur ki; bu kavramların açıklanmasının başka mercilerce de tekerrürü bu gibi kavramları açıklama görevini yavaş yavaş sözlüklere terk ettirsin.

Gelecek hafta:

İnternet kronolojisi

Hacker’lar konferansı

İnternet nereye gidiyor?