Artık internetin bile tarihinin yavaş yavaş teşekkül etmeye başladığını varsayan yönelimimizle internet tarihi üzerine incelememize devam ediyoruz:
Internet Kronolojisi:
İnternet tarihinin de kilometre taşları ve önemli olayları vardır. Emin olunabilir ki: belki de 20 yıl sonra ilköğretim kitaplarında internetin bu önemli gelişim aşamaları işlenecek ve torunlarımız; atalarımız ne yokluklar görmüş, koskoca bir DVD ancak 10 GB alıyormuş diyeceklerdir.
Kilometre taşları:
1969: Bugünkü anlamına yakın manada Internet icat oldu
1976: İlk E-posta yollandı, İngiltere Kraliçesi hayatının ilke e-posta mesajını gönderdi (Hala bilgisayar kullandığı halde e-posta gönderemeyenimiz var)
1991: Bugün internet adreslerinin başında gördüğümüz www takısı (world wide web: cihanşümul ağ..!) kullanılmaya başlandı
1994: Dünya üzerinde 10.000 kadar web sitesi var
1994: İlk internet reklâmı görüldü
1994: İnternet üzerinden yayın yapan ilk radyo kuruldu
1994: İlk internet cürümü işleyen, Hacker Hong-Kong’da yakalandı
1995: 1995’e kadar ücretsiz dağıtılan alan adları ücrete tabi edildi. (Yani o zamanlar www.saricizmelimehmetaga.com adresini bedavaya alabilecek iken şimdi parayla alabileceğiz, o da bizden önce biri almamışsa…)
1995: İlk İnternet yazılım savaşı Microsoft ile Netscape arasında yaşandı
2001: On-line (internet üzerinden) 2. el mal alım satımı yapan e-bay.com sitesi 7,2 milyar dolar kar yaptı.
2001: ABD’de Elektronik Ticaret Hacmi 62 milyar dolara ulaştı.
İnternette en çok kullanılan diller:
Malum olduğu üzere internetin hâkim dili İngilizcedir, ancak çarpıcı olan diğer husus İnternette İngilizceden sonra en yaygın dilin Japonca olmasıdır. Maalesef Türkçe web sayfası sayısı dünya genelinde (2004 verilerine göre) ilk ona girememiştir.
Dünya genelinde tüm web sayfalarının %64’ünü İngilizce, bunu müteakip %5,9’ini Japonca, % 5,8’ini Almanca ve % 3,9’unu Çince takip etmektedir, ilk on dilden 9. sırada olan % 1,4 ile Korece teşkil etmektedir. Diğer dillerin tamamı (Türkçe de dâhil) ancak dünya genelindeki web sayfalarının % 4,6’sını teşkil etmektedir.
Bu veriler İnternette yerel dillere eğilimin çok düşük olduğunu (Japonca ve Çince hariç) ortaya çıkarmaktadır. Bunun kökeninde başta kişi ve kurumların yayınlarını dünya çapında olabilecek en fazla kitleye yayabilme amacı ve kanaatimizce bir de yazılım konusunda İngilizcenin yazılım sektöründeki ağırlı nedeniyle nüfuzu yatar. Örneğin mesela Arapça veya Ermenice gibi yazımı Latin harfleri ile olmayan bir dilde web tasarımı yapmak yazılım geliştirmek bu dillerle ilgili ayarlamalar yapma külfetini doğurur ki bugün Türkçe’de bile Türkçe karakter sorunundan kaçmak için (bu amaç çok etkin olmasa da) İngilizce program veya site yapmak zorunda kalanlar olmuştur.
Japonca ve Çince bir istisnadır dedik; çünkü bunlar yazımı en zor dillerden olan ve bizimki gibi 29 harfi değil yüzlerle binlerle ifade edilen harf sayıları olan diller olmalarına rağmen internette yine kendilerine yakışan bir azimle internette İngilizceden sonra en hâkim diller arasında yer almışlardır.
Hatta bazı yazılım firmaları belki de Japonların her nasılsa kullanacağını bildiklerinden ürettikleri yazılımlarda İngilizceden sonra, ilk etapta Japonca ve Çince paketler hazırlamışlardır. Mesela Java Firması dünyaca ünlü Java dili için hazırlanan geliştirme yazılım ortamları için Japonca ve Çince paketleri özel olarak hazırlayıp sunmuşlardır.
Türkçe ve İnternet:
Bazı internet adreslerini duyduğunuzda veya not ettiğinizde Türkçe bir kelimenin ne hallere düştüğüne rastlamışsınızdır: gerçek veya hayali örnekler.
Başbakanlık web sitesi: www.basbakanlik.gov.tr (Basbakanlik da ne oluyor?)
Çamcı adlı bir mobilyacının sitesi: www.camci.net (Çamcı Türkçe karakter sorunu yüzünden Camcı olmak zorunda kalıyor)
Türk, turk, Kürt kurt, Şişe, sise, Çalgıcı calgici…
Oluyor veya olmak zorunda kalıyor İnternette. Eskiden Türkçe’ye has karakterlerin uyum sorunu ile ilgili kamuoyunda arasıra duyulan şikâyetleri gereksiz bulurken bugün onlara hak veriyorum. En başta halk açısından çok büyük sorun oluşturuyor bu durum: ustalaşmamış bir internet kullanıcısı hele bir de İngilizce bilmiyorsa bizim çamcının sitesini çamcı.net diye giriyor ve ünlü beyaz ekran, 404 hatası yanı: Page Not Found (Sayfa bulunamadı) hatasını alıp hevesini sıfırın altına indiriyor.
Ama bu sıkıntıdan muzdarip olanlara müjde; artık internet adreslerinde de yerel diller kullanılabilecek; yani içinde; ç, ş,ğ, ü, ö gibi Türkçe’ye has karakterler barındıran web sayfalarının yayınlanmasına az kaldı, bilmeyenlere duyurulur; satışlarına dahi başlandı ancak şimdilik yıllık 50 $ gibi bir fiyattan. Nispeten pahalı, çünkü Türkçe’ye has karakter barındırmayan adresleri yıllık 9$’a almak mümkün. Çok şükür ismimde Türkçe’ye has karakter olmadığı için 41 $ fark ödemek zorunda kalmayacağım..!
Gelecek Hafta:
İnternet nereye gidiyor?